اولین نشست و گفتمان «ظرفیت ها و چالش های فرهنگی اجتماعی هیئت های مذهبی» به همت «بنیاد فرهنگی اجتماعی مهاجر» و با همکاری هیئت های مذهبی افغانستانی های مقیم قم و معاونت فرهنگی تربیتی مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی برگزار گردید.این نشست که روز یکشنبه هشتم اردیبهشت98 با حضور شرکت کنندگانی از شهرهای مختلف در مجتمع عالی امام خمینی(ره) شهر قم برگزار شد پس از تلاوت آیات روحانی کلام الله مجید نشست با مداحی زیبای مداح اهل بیت جناب آقای عبداللهی آغاز گردید و با سخنان مهمانان و کارشناسان جلسه ادامه یافت.

 

 

 

جایگاه هیئت‎های مذهبی جایگاه بیم و امید است!

حجت الاسلام والمسلمین مبارز نماینده هیئت‎های مذهبی مهاجرین استان قم در گزارش از چگونگی وضعیت این هیئت‎ها گفت: بیش از دویست هیئت مذهبی مهاجر در استان قم داریم که بعضی از آنها جای مشخص دارند، بعضی جایی را کرایه کرده‎اند و بعضی‎ از آنها هم در منازل شخصی برنامه‎هایشان را برگزار می‎کنند و برنامه‎های هفتگی مختلفی همچون «دعای ندبه» و «زیارت عاشورا» نیز دارند.

او جایگاه هیئت‎های مذهبی را جایگاه بیم و امید دانست و افزود: بیم یعنی دشمنان اسلام از هیئت‎های مذهبی می‎ترسند و تا زمانی که هیئت‎های مذهبی و مساجد زنده باشند و شما مردم پرشور در خدمت مکتب اهل بیت باشید دشمنان اهل بیت(ع) خواب آرام ندارند. جایگاه امید یعنی خود ما و شما امیدواریم یک روز امام زمان(عج) ظهور کند و در خدمت ایشان باشیم.

این عالم دینی کربلا و عاشورا یک دانشگاه دانست و گفت: هیئت‎های مذهبی هرکدام شعبه‎هایی از دانشگاه عاشورایند که می‎توانند درس جانفشانی، صبر، نماز، قرآن و خدمت به امام زمان(ع) را یاد بدهند و جایگاه تقویت باورهای دینی شوند.

 

موکب سیدالشهدا نمونه همکاری فعال جوانان مهاجر با هیئت‎های مذهبی

حاج سیداسحاق حسینی مسئول موکب سیدالشهدا(هیئت های مذهبی مهاجرین افغانستانی مقیم قم) چگونگی شکل‎گیری و خدمات این موکب را تشریح کرد و گفت: موکب سیدالشهدا در سال 1395 به پیشنهاد مدیر کل وقت امور اتباع استان قم جناب رمضان‎پناهی و در راه تردد زائرینی پیش‎بینی شد که از افغانستان، ایران و پاکستان می‎آمدند.

او حضور و خدمت‎رسانی موکب را درخشان دانست و بیان کرد: تلاش موکب سیدالشهدا بود که بعد از آن مهاجرین افغانستان امسال هفت موکب در کربلا داشتند و خدمت‎رسانی کردند. در موکب سیدالشهدا حدود دوصد نفر خدمه داشتیم که نود درصد آنها جوان‎ها بودند. نمونه‎اش اینکه در غرفه پزشکی موکب 33 نفر پزشک، پرستار و ماما 24 ساعته حضور داشتند و تیمی که کفش زائرین را واکس می‎زدند و می‎دوختند جوان و نوجوان بودند.

وی درباره خدمات موکب افزود: روزانه حدود چهارهزار صبحانه، هشت هزار پرس غذا و نزدیک به 20 تا 25 هزار چای سیاه، سبز و دمنوش برای زائرین می‎دادیم.

این فعال هیئتی از حضور بیش از 25 موکب‎ مهاجر در نیمه شعبان امسال و مشارکت‎شان در جشن میلاد امام زمان(عج) خبر داد و گفت: این موکب‎ها در بلوار پیامبر اعظم(ص) همراه با دیگر موکب‎ها و ایستگاه‎های خدمت‎رسان برای مردم خدمت‎رسانی و ارائه خدمات کردند. 

 

بنیاد فرهنگی اجتماعی مهاجر به دنبال شناسایی و رفع مشکلات جامعه مهاجر

 

دکتر سیدمهدی هاشمی مسئول بنیاد فرهنگی- اجتماعی مهاجر به دغدغه‎های مذهبی و برنامه‎های این بنیاد برای هیئت‎های مذهبی اشاره کرد و گفت: در بنیاد فرهنگی اجتماعی مهاجر کوشش می‎کنیم هم مشکلات فرهنگی و اجتماعی مهاجر را بررسی و شناسایی کنیم و هم برای رفع‎شان برنامه های مختلف از جمله کارگاه‎های آموزشی و اثرگذار داشته باشیم. او خاطر نشان کرد که رهبر معظم انقلاب بارها بر فعال سازی ظرفیت های فرهنگی- اجتماعی هیئت های مذهبی تاکید داشته اند و ما هیئت‎های مذهبی را رسانه مهمی می‎بینیم که باید فعال کنیم.

دکتر هاشمی ظرفیت‎ها و چالش‎های هیئت‎های مذهبی را در چهار بعد «مسئول و هیئت امنا»، «روحانی هیئت»، «مداح هیئت» و «مخاطبان و شرکت‎کنندگان» دانست و تصریح کرد:

بنیاد فرهنگی اجتماعی مهاجر در برنامه‎ریزی نشست‎ها و همایش‎هایش برای هیئت‎های مذهبی به هر چهار بعد توجه خواهد داشت.

 

نقش معرفتی عزاداری و سوگواری امام حسین(ع) در هیئت‎ها پررنگ شود!

 

حجت‎الاسلام والمسلمین سیدرضا عالمی به بیان ظرفیت‎های هیئت‎های مذهبی پرداخت و گفت: در جهان اسلام فی‎المجموع دو کنگره عظیم برگزار می‎شود: یکی کنگره عظیم حج که برنامه اجتماع مسلمانان از همه سرزمین‎ها در سرزمین مکه است. و دومین کنگره عظیم که درپی کنگره حج است، کنگره اربعین و اجتماع عظیم مردم در سرزمین کربلاست.

او کنگره عظیم اربعین و عزاداری امام حسین(ع) را صاحب ظرفیت‎ها و پیامدهای عظیم اخلاقی تربیتی دانست و بیان کرد: اگر می‎خواهیم بحث جوانان باشد باید در همین جلسات امام حسین(ع) مطرح شود. اگر دنبال الگو و اسوه مناسب هستیم باید در مجلس امام حسین(ع) حرف زده شود. از فرصت‎ها و ظرفیت‎های این اجتماع عظیم باید استفاده کنیم چون همه می‎آیند.

وی بر نقش معرفتی عزاداری و سوگواری امام حسین(ع) تأکید کرد و خاطرنشان نمود: هیئت‎های امام حسین(ع) برپا نشدند که فقط سینه بزنیم. نمی‎گوییم سینه‎زدن فضیلت ندارد، ولی باید همه از دستگاه معرفتی امام حسین(ع) هم نکته‎برداری کنیم و بیاموزیم.

 

ورود عزاداری‎های نامتعارف به مجالس و هیئت‎ها چالش است!

 

حجت الاسلام والمسلمین دکتر غلام‎سخی رحمانی هیئت‎های مذهبی را مهمترین تریبون‎های مذهبی دانست که امروزه به عنوان نماد مذهب تشیع شده‎اند، در گذشته کانون انسان‎ساز و هدایتگر افراد بوده‎اند و امروزه اندکی از این کانون‎بودگی فاصله گرفته و با چالش‎ روبه‎رو شده‎اند.

حجت الاسلام رحمانی «ضعف محتوا» و «تحریف محتوا» را از چالش‎های هیئت‎ها معرفی کرد و گفت: ضعف محتوا یعنی آن ارزش‎های دینی و اخلاقی و معنوی و مذهبی حاکم نیست و کم‎رنگ شده‎اند. تحریف محتوا یعنی امروزه هدف پررنگ برخی از مجالس و هیئت‎ها زیادی جمعیت شده و برخی از هیئت‎ها شکوه را در زیادی جمعیت می‎بینند و غلبه شور را بر شعور حسینی بیشتر می‎پسندند.

او ضمن اشاره به فاصله‎گیری از اهداف عزاداری سیدالشهدا به آسیب‎های عزاداری‎های امروز اشاره کرد و گفت: عزاداری‎های نامتعارف وارد مجالس ما شده است و سبب می‎شود از بار ارزشی عزاداری کم شود. سبک‎های نوین در عزاداری‎ها اضافه شده که در نوحه‎خوانی‎ها، سینه‎زنی‎ها، اشعار مداحی‎ها و سرودن اشعار سخیف و بی‎محتوا، مقتل‎سازی‎های کاذب و روضه‎های بدون سند و مدرک برای گرفتن اشک و شور مجلس دیده می‎شود.

وی در ادامه «عبور از روحانی‎محوری به مداح‎محوری»، «رقابت بین روحانی و مداح»، «شهرت‎طلبی» را از دیگر چالش‎های هیئت‎های مذهبی برشمرد.

 

 

هیئت‎های مذهبی نهادهای برخاسته از دل سنت‎ها و تحولات سیاسی اجتماعی شیعه

 دکتر مرتضی شاهترابی نویسنده و پژوهشگر تاریخ و آیین‎های مذهبی هیئت‎های مذهبی را نهادهای مذهبی نوبنیاد برخاسته از دل سنت‎ها و تحولات سیاسی اجتماعی یک‎صدسال اخیر و برخاسته از دل انقلاب اسلامی ایران قلمداد و تصریح کرد: تعبیر و تأکید من روی لفظ و نام هیئت به عنوان یک نهاد مذهبی مردمی است که از دهه‎ی چهل خورشیدی به بعد همراه با شکل‎گیری و آغاز انقلاب اسلامی ایران در جامعه‎ی شیعی شکل می‎گیرد و با پیروزی انقلاب فراگیر و عمومی می‎شود.

قبل از انقلاب به‎طور عموم در جامعه ایران عنوان «دسته» و در جامعه افغانستان «تکیه» و «منبر» به جای «هیئت» رایج بود.

دکتر شاهترابی هیئت‎های مذهبی را نهادهای رسانه‎ای سنتی و مذهبی برشمرد که برای ساماندهی بهتر مناسک و آیین‎های مذهبی و پاسخگویی به نیازهای فکری، اعتقادی و سیاسی متدینین به وجود آمدند.

او کارکرد فرهنگی _ مذهبی هیئت‎ها را در دوران پیش از انقلاب به‎طور عموم محدود به دهه محرم و برگزاری مناسک عزاداری و در برخی موارد کلاس‎های عقیدتی معرفی کرد و این کارکرد را همسو با کارکردهای سیاسی هیئت‎ها خواند و توضیح داد: در افغانستان سخنرانی‎های مذهبی علمای شیعه در تکیه‎ها و منبرها و در ایران سخنرانی‎های علما و روحانیون در دسته‎ها و هیئت‏ها نقش تعیین‎کننده در شکل‎گیری و پشتیبانی جریان‎های سیاسی عدالتخواه شیعه داشتند و ایفا کردند.  

او گسترش کمی و کیفی هیئت‎های مذهبی  را پس از پیروزی انقلاب اسلامی چشمگیر خواند و گفت کارکردهای هیئت‎ها در این دوره بیشتر به کارکردهای فرهنگی- مذهبی و کارکردهای اجتماعی اختصاص یافت. برگزاری آیین‎های مذهبی از ده روز محرم به برگزاری مناسبت‎های مذهبی در دیگر ماه‎های سال(نظیر: صفر، رجب، شعبان و ماه مبارک رمضان)، برگزاری جلسات هفتگی، کلاس‎های آموزشی عقیدتی- مذهبی و نظایر آن گسترش یافت و مطالبات اجتماعی از هیئت‎های اجتماعی مطرح شد که به تقویت کارکردهای اجتماعی این نهاد و حضورشان در همیاری و همرسانی کمک‎های مردمی در حوادث پیش‎بینی‎نشده به آسیب‎دیدگان اجتماعی انجامید.

 

مسئولان هیئتها به جوانان بیشتر اعتماد کنند!

 سید سکندر موسوی مسئول مجمع دانشجویان افغانستانی مقیم استان قم، به عنوان نماینده دانشجویان در این جلسه بر تغییر و تحول روبه رشد فضای همکاری در هیئت‎های مذهبی اشاره کرد و گفت: در گذشته شاهد یک فضای بسته در مراسم عزاداری بودیم و رفته‎رفته این فضا شکسته شد و یک فضای نسبتاً باز حاصل شده است.

این فعال دانشجویی از شیوه‎ی کار برخی از هیئت‎های مذهبی انتقاد کرد و افزود: مسئولان هیئت‎های مذهبی ما در بیشتر موارد روحیه کار تیمی را ندارند و بلد نیستند تیمی کار کنند. گردانندگان هیئت‎ها نمی‎توانند از ظرفیت‎های مختلف شرکت‎کنندگان استفاده کنند. زمان آن فرارسیده که به جوانان بیشتر اعتماد کنید و زمینه کارشان را فراهم نمایید.

موسوی از نقش ارتباطی هیئت‎های مذهبی بین خانواده‎ها و جامعه یاد کرد و از مسئولان خواست زیرساخت‎های کار در هیئت‎ها را برای جوانان فراهم کنند و در اجرا به آنها اعتماد نمایند.

پس از صحبت های کارشناسان مسئولان هیئت های مذهبی با تبادل نظر و بیان ظرفیت ها و چالش های موجود هیئت های مذهبی پرداختند

عکاسان :

سید ابراهیم حسینی مسجد سبزی

مصطفی احسانی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *